Racefiets en MTB onderhoud en reparatie via internet, voordelig en snel, ook met eigen aangeleverde onderdelen
Altijd een schone ketting
Met een mooie glimmende schone ketting. Zo wil je toch ook gezien worden? En het is zo eenvoudig de ketting schoon te houden en zodoende een versnelde slijtage van ketting, cassette en tandwielen te voorkomen. Na iedere natte rit en na ongeveer 150 droge kilometers als volgt de ketting schoon maken.
Zet de fiets stabiel tegen de muur of in een driepootje zo dat de pedalen vrij kunnen ronddraaien. Neem een schone droge doek (katoen) en veeg de ketting schoon vanaf de onderkant van het crankstel richting het onderste derailleurwieltje. Herhaal dit een aantal keren. Draai de crank een stukje achteruit tot een nieuw schoon te maken gedeelte van de ketting verschijnt. Veeg de ketting weer schoon en herhaal tot de gehele ketting een aantal maal volledig voorbij is gekomen.
Het wordt wel eens afgeraden op een dergelijke manier de ketting te reinigen, omdat het vuil dan in de schakels wordt gewreven. Bij bovenstaande aanbevolen frequentie is dit echter een verwaarloosbaar probleem.
Een kleine hoeveelheid ontvetter op de doek als de ketting wat meer vervuild is vergemakkelijkt het schoonvegen aanzienlijk.
Met een schone ketting op de juiste wijze van een goed smeermiddel voorzien. Zo wil je toch gehoord worden? Afhankelijk van de weersomstandigheden dient de ketting met het bijpassende smeermiddel behandelt te worden.
Na het schoonmaken van de ketting moet deze van het juiste smeermiddel worden voorzien. Onder droge omstandigheden is het niet nodig elke keer na het afvegen van de ketting opnieuw smeermiddel aan te brengen. Na iedere natte rit en na ongeveer 300 droge kilometers de ketting voorzien van smeermiddel.
Er is een enorm scala aan middelen te koop en een nog groter scala aan meningen waarom dat nu juist het enige smeermiddel is dat het beste is onder bepaalde omstandigheden. Er zijn gewoonweg te veel producten op de markt om specifiek één product als beste naar voren te schuiven. Het is daarom beter het smeermiddel te beoordelen op de consistentie (de maat voor de hoeveelheid toegevoegde vaste stof per eenheid vloeistof in een suspensie).
Elk smeermiddel bevat een (organisch) oplosmiddel om de penetratie van het smeermiddel te vergemakkelijken. Na aanbrengen van het smeermiddel zal het oplosmiddel verdampen waarna de niet verdampende bestandsdelen olie en was achterblijven en zorg dragen voor de smering. Daarom is het belangrijk dat het smeermiddel ruim tevoren, het liefst de avond voor gebruik, wordt aangebracht. Nog even snel de spuitbus of knijpfles over de ketting ledigen en dan opstappen betekent dat oude restjes smeermiddel zich direct vermengen met het oplosmiddel en na tien minuten fietsen de ketting een zwarte natte jas aan heeft.
Grofweg kunnen we vier verschillende typen smeermiddel onderscheiden.
Op oliebasis voor droog weer, voor nat weer en voor elk weertype. Als vierde een smering op basis van was dat ook een alle weertypen eigenschap bezit. De eigenschappen van elke variant op een rijtje. Er is gekeken hoe het smeermiddel uit het flesje komt en wat er rest nadat alle oplosmiddelen zijn verdampt.
De consistentie van het smeermiddel na verdamping van het oplosmiddel kan dus verschillen van de consistentie zoals het uit het flesje komt. Het is dus van belang dat een smeermiddel niet beoordeeld moet worden op hoe het uit het flesje komt, maar wat er overblijft na verdamping van het oplosmiddel.
De eigenschappen na verdamping van het oplosmiddel:
Droog weer
Resulteert in een dunne film olie. Voldoende smering onder droge omstandigheden, maar zal in de regen snel zijn weggespoeld. Is dus niet geschikt voor natte omstandigheden.
Alle weertypen
Resulteert in een gemiddelde film olie die duidelijk wat dikker is dan de droog weer film. Bij droog weer voldoende smering en bij nat weer ook een langere werking dan een droog weer product. In langdurige natte omstandigheden zal een dergelijke oliefilm echter ook geen stand houden.
Nat weer
Geeft de dikste oliefilm na verdamping. Onder droge omstandigheden een overdaad aan smering wat snel zal resulteren in een erg vette zwarte ketting die na afloop weer schoongemaakt dient te worden. Geeft natuurlijk wel de langste smering onder natte omstandigheden, dus ook erg geschikt voor het rijden door plassen en modder met de MTB.
Was
Het verschil in consistentie voor en na verdamping is bij was het grootst. Erg dun komt het uit het flesje terwijl er slechts een zeer dunne en droge film was achterblijft. De eigenschappen van was maken dat het een ideaal smeermiddel is. Het heeft een lage wrijvingscoëfficiënt, hecht zich erg goed aan metaal, is enorm waterafstotend en de ketting blijft relatief schoon tijdens het fietsen. Onder extreem natte omstandigheden kan was ook zijn smerende werking behouden.
Voor een allround smeermiddel lijkt was dus als de meest ideale keuze naar voren te komen. De beperkende factor van was is echter dat de toepassing er van wat meer aandacht vraagt dan met een olie product. Gebruik van was als smeermiddel maakt het onmogelijk om direct na het opbrengen op de ketting te gaan fietsen.
Voor dat we hem gaan smeren kijken we eerst even in detail naar de constructie van een ketting.
In de 16e eeuw maakte Leonardo da Vinci een tekening van een ketting die al erg veel overeenkomsten heeft met de huidige ketting. Het zou echter tot de 19e eeuw duren alvorens het mogelijk was industrieel een ketting te vervaardigen en die werd doorontwikkeld tot de moderne ketting. Twee buitenschalmen en twee binnenschalmen verbonden met een pin die omhuld is met een bus en een rol. Slechts vijf onderdeeltjes die een enorme impact hebben gehad op het dagelijks leven.
Een moderne race/MTB ketting bestaat nog slechts uit 4 onderdelen, omdat de bus gevormd wordt door een opstaand randje op elke binnenschalm. Tevens is door de toename van het aantal versnellingen (van 5 naar 12 speed), de ketting steeds smaller en daarmee relatief sterker geworden.
Nu duidelijk is hoe de ketting is opgebouwd is het ook duidelijk dat de rol, bus en pen gesmeerd moeten worden. De vrij liggende binnenkanten en buitenkanten van de schalmen behoeven slechts wat vet om corrosie te voorkomen. Maar elk rolletje moet worden voorzien van wat smeermiddel. Blijkt het toch nog een precisie werkje te zijn. Duidelijk geen werk voor een spuitbus, maar met een doseerflesje best een leuk werkje.
Ga als volgt te werk.
Draai de sluitschakel naar de onderkant en breng vanaf daar, dus op de “binnenring” van de ketting, op elk rolletje een druppel olie of wax aan. Bij het onderste derailleurwieltje aangekomen de crank linksom draaien en het nieuwe gedeelte invetten. Als alle rolletjes aan de beurt zijn geweest nog een aantal slagen rustig achteruit draaien zodat alle was of olie goed binnenin de rol kan doordringen. En dan wachten…
Bij gebruik van olie zeker een uur en bij gebruik van was al snel een uur of drie, maar liefst de hele nacht. Laat al het overtollige smeermiddel, vooral het aanbrengen van de was kan was kan voor wat geklieder zorgen, gewoon zitten. Als al het oplosmiddel verdampt is de buitenkant van de ketting met een droge schone lap schoonvegen. De smering binnenin blijft zo intact.
Alles bij elkaar een relatief klein klusje maar wel van grote invloed op de prestatie van je fiets. De 5 Watt minder wrijvingsweerstand doe je jezelf er elke keer weer mee cadeau!
